TÜRK: “Döviz Cinsinden Devlet Tahvili Çıkarmak Egemenlikle Bağdaşmaz”
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın açıklamasına göre; 17-21 Aralık 2019 tarihleri arasında “Euro” ve “Dolar” cinsinden devlet tahvili çıkarılacak. Bu konuda Demokratik Sol Parti (DSP) Parti Meclisi Üyesi, eski Adalet Bakanı Prof. Dr. Hikmet Sami Türk, aşağıdaki değerlendirmeyi yaptı:
“Türkiye Cumhuriyeti’nin iki yabancı para birimi üzerinden devlet tahvili ihraç etmesi, şimdiye kadarki usullere ve daha önce çıkarılan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesine ters düşen bir uygulamadır. Çünkü şimdiye değin devlet tahvilleri, daima Türkiye Cumhuriyeti’nin yasal para birimi olan Türk Lirası üzerinden düzenlenirdi. 13 Eylül 2018 tarih ve 30534 sayılı Resmî Gazete’de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla yayımlanan 12 Eylül 2018 tarih ve 85 sayılı Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Karar’ın 1. maddesi ile 32 sayılı Karar’ın 4. maddesine eklenen (g) bendi şöyledir:
‘Türkiye’de yerleşik kişilerin, Bakanlıkça belirlenen hâller dışında, kendi aralarındaki menkul ve gayrimenkul alım satım, taşıt ve finansal kiralama dahil her türlü menkul ve gayrimenkul kiralama, leasing ile iş, hizmet ve eser sözleşmelerinde sözleşme bedeli ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülükleri, döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılamaz.’
12 Eylül 2018 tarih ve 85 sayılı Karar’ın 2. maddesi ile 32 sayılı Karar’a eklenen geçici 8. madde uyarınca da, (g) bendinin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 30 gün içinde daha önce yapılmış sözleşmelerde ‘döviz cinsinden kararlaştırılmış bulunan bedeller, Bakanlıkça belirlenen hadler dışında, Türk parası olarak yeniden belirlenir.’ 85 sayılı Karar’ın 3 ve 4. maddelerine göre yayımı tarihinde, yani 13 Eylül 2018 tarihinde yürürlüğe giren ‘Bu Karar hükümlerini Hazine ve Maliye Bakanı yürütür.’
Şimdi ‘Euro’ ve ‘Dolar’ cinsinden çıkarılacak devlet tahvilleri ile 12 Eylül 2018 tarih ve 85 sayılı Karar, bir yana itilmiş oluyor. Hükümet, kendisini bizzat koyduğu kurallarla bağlı saymıyor. Türk Lirasının değeri bu şekilde nasıl korunabilir?
Konunun başka bir yönü var: Bir devletin bir para birimini ülkesinde geçerli yasal para olarak ilân etme yetkisi, o devletin egemenliğinin sonucudur. Devletler, bu yetkilerini doğrudan ve/veya Merkez Bankaları eliyle kullanırlar. Egemenliğin ifadesi olan bir yetkinin başka bir ülke veya ülkelerde kullanılan para birimleri üzerinden kullanılması tam bir çelişkidir. Devlet tahvili şeklindeki borçlanma senetleri bakımından da durum farklı değildir. Türkiye Cumhuriyeti, ne Avrupa Birliği ülkelerinin oluşturduğu Avrupa Para Sistemi, ne Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Federal Rezerv Sistemi içinde bulunmayan bağımsız bir devlettir. Dolayısıyla bu ülkelerde geçerli yasal para birimi olan ‘Euro’ ve ‘Dolar’ üzerinden devlet tahvili çıkarılması, Türkiye Cumhuriyeti’nin egemenliği ile bağdaşmayan bir uygulamadır.
Ayrıca bu yoldan toplanacak olan dövizlerin ileride faiz ve ana paralarının ‘Euro’ ve ‘Dolar’ üzerinden ödenmesinde de Hükümetin izlediği enflasyonist ekonomi politikasıyla sıkıntılar yaşanabileceği gözden ırak tutulmamalıdır.”